Önceki yazımızda, muhalefet partilerinin toplamda 10-15 puan önde olmasına raÄŸmen ErdoÄŸan-KılıçdaroÄŸlu yarışının ÅŸimdi baÅŸa baÅŸ gittiÄŸini, bunun en büyük nedeninin 6’lı Masanın ‘en riskli’ adayı çıkarması olduÄŸunu anlattık.

Muharrem Ä°nce ve Sinan OÄŸan’ın CB adaylıkları ile Millet ve Cumhur ittifaklarının Meclis seçimleri için farklı iÅŸbirliÄŸi ÅŸekillerini tercih etmesi, sonuçları nasıl etkileyebilir?   

Muharrem Ä°nce – Sinan OÄŸan

KılıçdaroÄŸlu’nun adaylığı açıklandıktan sonra anketlerdeki desteÄŸin beklediklerinden düÅŸük çıkması üzerine, muhalefetin yandaÅŸ medyası özellikle Ä°nce’ye karşı yakışıksız ve gerçeklerden kopuk bir kampanya baÅŸlattı.

Yakışıksızdı, çünkü “seçim kaybedilirse sokaÄŸa çıkamazsın” veya “sen kendi köyünde bile ErdoÄŸan’a yenildin, ÅŸimdi nasıl aday olursun” gibi düzeysiz saldırılar yaptılar.

Gerçeklerden kopuktu, çünkü toplumun nabzını biraz tutanlar Ä°nce’nin tamamen veya büyük ölçüde KılıçdaroÄŸlu seçmeninden oy almadığını görebilirdi.

Destek verenlerin ezici çoÄŸunluÄŸu ErdoÄŸan’a da KılıçdaroÄŸlu’na da soÄŸuk duran seçmenler. Ä°nce’nin o güne dek %1’i bulmayan oyunun KılıçdaroÄŸlu’nun adaylığının açıklanınca aniden sıçrama yapması da bunu gösteriyordu.

Ä°nce adaylıktan çekilirse nasıl oy kullanırsınız sorusuna cevap arayan MetroPOLL’ün son araÅŸtırması bu durumu çarpıcı ÅŸekilde gösteriyor (9 Nisan):

ErdoÄŸan: 23.4   KılıçdaroÄŸlu: 30.5     OÄŸan: 24.3     Kararsız: 21.8

Güvenilir araÅŸtırmacılardan Hatem Ete de, daha önce Ä°nce’nin desteÄŸinin yaklaşık eÅŸit miktarlarda iktidar ve muhalefet seçmeninden geldiÄŸini söylemiÅŸti.

Ä°nce ve OÄŸan’ın adaylığı çok büyük olasılıkla seçimi ikinci tura taşıyacak.

Ä°nce çekilse bile seçim 2. tura kalabilir, çünkü o durumda OÄŸan kolayca %4 civarına, belki daha üstlere yükselebilir.

OÄŸan’ın milliyetçi çizgiyi temsil ettiÄŸi dikkate alınırsa, ikinci turda Ä°nce ve OÄŸan’ın toplam seçmeninden ErdoÄŸan ve KılıçdaroÄŸlu’na gidecek oylar muhtemelen birbirine çok yakın çıkacak, ErdoÄŸan veya KılıçdaroÄŸlu küçük bir avantaj elde edecek.

Bu noktada muhalefet için akıllı çözüm, önceki yazımızda iÅŸaret ettiÄŸimiz gibi, %80 civarındaki iktidar ve muhalefet bloÄŸu seçmeninden KılıçdaroÄŸlu’na kıyasla daha az tepki görecek aday belirlemek olurdu.

Ama aday olduktan sonra da KılıçdaroÄŸlu’nun yapılabilecekleri vardı, yeterince ilgilenmedi. Yapmadı. Ä°nce’nin sadece çekilmesi deÄŸil, KılıçdaroÄŸlu lehine çekildiÄŸini açıklamasını ve o doÄŸrultuda siyasi tavır sergilemesini saÄŸlamak gerekirdi. Bu kolayca mümkündü.

Adaylık sonrasında ilk ilk görüÅŸmesi gereken kiÅŸiydi, en sona bıraktı, ciddi çaba göstermedi. Ä°nce kadar toplam oyu olmayan dört masa partisi için harcadığı enerji ve dikkatin küçük bir yüzdesini dahi sarf etmeyen KılıçdaroÄŸlu, belli ki CHP’den ayrıldığı için Ä°nce’yle hesaplaÅŸma duygusu içindeydi.

Artık seçime kısa süre kala Ä°nce çekilse bile, seçmen arasında artan kemikleÅŸme nedeniyle KılıçdaroÄŸlu’na katkısı epey zayıf kalacaktır.

Kendi adaylığından sonra KılıçdaroÄŸlu ikinci kez yüksek riskli oyunu tercih etti.

Seçim ittifakları

AKP-MHP’nin başını çektiÄŸi Cumhur Ä°ttifakı, milliyetçi-muhafazakar çizgide, ideolojik olarak nispeten homojen bir yapıya sahip. Buna karşılık CHP-Ä°yi Parti öncülüÄŸündeki Millet Ä°ttifakı daha geniÅŸ bir siyasi yelpazede yayılan partilerden oluÅŸuyor.

O nedenle ilk bakışta Cumhur partilerinin AKP çatısı altında toplanması nispeten daha kolay, Millet partilerinin ortak listede anlaÅŸabilmesi daha zor görünüyordu. Üstelik DEVA ve Gelecek gibi ilk kez seçime katılacak partilerin kimlik oluÅŸturma ihtiyacı, tek liste altında ittifakı daha da zorlaÅŸtıran bir etkendi.

Ama tam tersi oldu. Millet Ä°ttifakı’nın dört partisi sadece CHP listelerinden seçime katılma, CHP-Ä°yi Parti 16 küçük ilde ortak liste yapma konusunda anlaÅŸtı. Buna karşılık Cumhur’da; AKP, MHP, BBP ve YRP bütün illerde ayrı listelerle seçime giriyor.

Bu sürpriz geliÅŸmeler seçim sonuçlarını nasıl etkileyebilir?

Saadet, DEVA ve GP’nin toplam oyları zaten düÅŸük düzeydeydi, ÅŸimdi o oyların daha da düÅŸük bir kısmı CHP’ye gidecek. Ancak dört partinin sadece CHP listelerinden seçime girmesi ve CHP-Ä°yi Parti iÅŸbirliÄŸi belli sayıda ilave milletvekilliÄŸi kazandıracak.

Buna karşılık üç partinin, ama özellikle MHP’nin tüm çevrelerde kendi listeleriyle seçime girmesi, Cumhur’un daha çok sayıda milletvekili kaybetmesine neden olacak.

Altı ve daha az milletvekilliÄŸi çıkaran 51, altıdan çok çıkaran 36 seçim çevresi var. Birinci gruptaki çevrelerin %20-30’unda, ikinci gruptakilerin %40-50’sinde birer milletvekilliÄŸi eksilirse, toplam 25-33 arası milletvekili eksik çıkabilir.

AKP muhtemelen birinci parti çıkacağı için, Cumhur’un 300’ü geçip çoÄŸunluÄŸu alma ÅŸansı daha fazlaydı. Ama yeni durumda bu artık epey uzak bir ihtimal.

Hiçbir ittifakın çoÄŸunluÄŸu kazanamaması, Millet artı HDP (Emek ve Özgürlük) ittifakları toplam milletvekili sayısının 300’ü geçmesi, ama anayasa deÄŸiÅŸtirme çoÄŸunluÄŸunun altında kalması en muhtemel senaryo gibi görünüyor.

Buna karşılık partiler, milletvekili liste ittifaklarını hazırlarken, cumhurbaÅŸkanlığı seçimine etkisini pek dikkate almadılar gibi görünüyor.

DEVA, Gelecek ve Saadet’in seçimlere katılmaması ve sadece CHP listelerinden aday göstermeleri CB seçimleri açısından iki muhtemel sonuç doÄŸurabilir.

TeÅŸkilatlar açısından: Bu üç partinin il ve ilçelerin çoÄŸunda teÅŸkilatı var. Üçünün toplam teÅŸkilat sayısı 1500-2000 arasında tahmin edilebilir. Partilerin kendisi seçime katılmadığı için, teÅŸkilatların kampanyada çalışma yoÄŸunluÄŸu kaçınılmaz olarak hayli daha düÅŸük düzeyde kalacak; destekledikleri cumhurbaÅŸkanı adayına getirebilecekleri oy miktarı azalacak.

Üç partinin seçmeni açısından: KılıçdaroÄŸlu’nun adaylığı belli bir fireye neden olacaktı. Bu partilerin bazı adaylarının CHP listelerinde görünmesi, seçmenleri nezdinde CHP özdeÅŸliÄŸini artıracak ve fire artacak. “CHP’yle özdeÅŸleÅŸme” konusunu gelecek yazımızda daha ayrıntılı ele alacağız. Ayrıca, bu durum CHP eÄŸimli bazı seçmenini de uzaklaÅŸtırabilir.

Misal, eÄŸer Saadet-DEVA-GP ‘ittifak içinde ittifak’ modelini seçseydi, çok büyük olasılıkla toplam oyları artacaktı. Bunu bir yıl kadar veya daha önceden baÅŸlatsalardı, %7 barajını geçme ÅŸansı yüksek olacaktı. Ama barajı geçemeseler bile, CB seçiminde KılıçdaroÄŸlu’na daha çok oy yönlendirmek mümkün olacaktı.

Yukarıdaki mantık benzer ÅŸekilde Cumhur Ä°ttifakı için de geçerli. MHP dahil üç partinin ayrı listelerle seçime girmesi milletvekilliÄŸi kaybetme sonucu doÄŸuracak ama CB seçiminde ErdoÄŸan’a getirecekleri oy sayısı artacak.

Özetlersek; muhalefet en büyük yanlışı aday belirlerken yaptı.

Ä°nce ve OÄŸan’ın adaylıkları seçimi 2. tura taşıyabilir ama muhtemelen neticeyi belirleyen bir unsur olmayacak. KılıçdaroÄŸlu Ä°nce’nin desteÄŸini kolayca alabilirdi ama pek gayret etmedi.

Milletvekili liste ittifaklarının ÅŸekli büyük ihtimal, Meclis seçiminde Millet Ä°ttifakı, CB seçiminde ErdoÄŸan lehine etki doÄŸuracak. Mecliste hiçbir ittifak tek başına çoÄŸunluk saÄŸlayamayacak, ama Millet artı HDP (Emek ve Özgürlük) toplamı 300’ü geçecek.

Daha önemli olan CumhurbaÅŸkanlığı seçimi gelinen noktada bıçak sırtında.

Åžimdi önümüzde iki kritik husus var: Kalan bir ay boyunca tarafların yürüteceÄŸi kampanya ve seçim gününün yönetimi.

CumhurbaÅŸkanlığı seçimini kampanya dönemi ve seçim günü yaÅŸanacaklar belirleyecek.

Pazar günü bu iki hususun irdeleyecek ve CumhurbaÅŸkanlığı seçimi için en muhtemel senaryoyu öngörmeye çalışacağız.